Quyền phá thai tại Mỹ đã trải qua nhiều biến động lịch sử, từ việc bị cấm đoán hoàn toàn đến việc được bảo vệ như một quyền hiến pháp, và gần đây lại bị đảo ngược và trả lại quyền quản lý cho các tiểu bang. Hiện nay rất nhiều quốc gia (trong đó có Việt Nam) không cấm phá thai.
* Vì sao phụ nữ phá thai?
Lịch Sử Của Quyền Phá Thai
Phá thai từng là một thực hành phổ biến tại Bắc Mỹ từ thế kỷ 17 đến thế kỷ 19. Tuy nhiên, đến giữa thế kỷ 19, nhiều tiểu bang bắt đầu ban hành các luật cấm phá thai, đặc biệt là sau khi Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ (AMA) vận động để làm cho phá thai trở thành hành vi phạm tội. Điều này dẫn đến việc tăng cường các dịch vụ phá thai ngầm, bất hợp pháp, và nguy hiểm cho phụ nữ.
Năm 1973, quyết định của Tòa án Tối cao Hoa Kỳ trong vụ Roe v. Wade đã công nhận quyền phá thai như một phần của quyền riêng tư được bảo vệ bởi Hiến pháp, cho phép phụ nữ có quyền phá thai trong suốt ba tháng đầu của thai kỳ mà không bị hạn chế. Quyết định này đã tạo ra một khung pháp lý quốc gia về phá thai, mặc dù nhiều tiểu bang sau đó đã thông qua các luật hạn chế khác nhau.
Quy Định Của Pháp Luật Liên Bang
Mặc dù không có luật liên bang chính thức quy định về phá thai, quyết định Roe v. Wade đã đóng vai trò như một khung pháp lý cơ bản. Tuy nhiên, một số quy định liên bang khác đã được thông qua, bao gồm:
- Tu chính án Hyde (1976): Cấm sử dụng quỹ liên bang cho phá thai ngoại trừ các trường hợp hiếp dâm, loạn luân, hoặc nguy hiểm đến tính mạng người mẹ.
- Đạo luật Cấm Phá thai Một phần (2003): Cấm các hình thức phá thai muộn và nghiêm trọng, với một số ngoại lệ để bảo vệ tính mạng người mẹ.
Tình Hình Thực Hiện Tại Các Tiểu Bang
Sau khi quyết định Roe v. Wade bị đảo ngược vào năm 2022 bởi vụ Dobbs v. Jackson Women's Health Organization, quyền phá thai đã trở lại dưới sự quản lý của từng tiểu bang. Điều này đã tạo ra một bức tranh pháp lý phức tạp và đa dạng:
Các tiểu bang bảo vệ quyền phá thai: California, New York, Illinois, và một số tiểu bang khác đã bảo vệ quyền phá thai trong hiến pháp tiểu bang hoặc thông qua luật pháp địa phương.
Các tiểu bang cấm phá thai: Alabama, Louisiana, Tennessee và một số tiểu bang khác đã ban hành các luật cấm phá thai nghiêm ngặt, thậm chí cả trong các trường hợp hiếp dâm và loạn luân.
Quan Điểm Ủng Hộ và Phản Đối
Quan Điểm Ủng Hộ:
Ruth Bader Ginsburg: Cựu Thẩm phán Tòa án Tối cao Hoa Kỳ, Ginsburg đã bảo vệ quyền phá thai như một phần quan trọng của quyền tự do cá nhân và quyền bình đẳng giới.
Planned Parenthood: Tổ chức phi lợi nhuận này đã nhiều lần vận động cho quyền phá thai và cung cấp các dịch vụ sức khỏe sinh sản.
Quan Điểm Phản Đối:
Henry Hyde: Nghị sĩ đã giới thiệu Tu chính án Hyde, cấm sử dụng quỹ liên bang cho phá thai, nhằm hạn chế quyền phá thai và bảo vệ "sự sống của thai nhi”.
Donald Trump: Cựu Tổng thống Trump đã ủng hộ các chính sách hạn chế phá thai và bổ nhiệm các thẩm phán bảo thủ vào Tòa án Tối cao, góp phần vào việc đảo ngược quyết định Roe v. Wade.
Một Số Vụ Việc Nổi Tiếng Liên Quan Đến Quyền Phá Thai
Roe v. Wade (1973): Quyết định mang tính bước ngoặt này đã hợp pháp hóa phá thai trên toàn nước Mỹ, thiết lập một quyền cơ bản cho phụ nữ.
Planned Parenthood v. Casey (1992): Quyết định này tái khẳng định quyền phá thai nhưng cho phép các tiểu bang áp đặt các hạn chế miễn là chúng không gây "gánh nặng quá mức".
Dobbs v. Jackson Women's Health Organization (2022): Quyết định này đã đảo ngược Roe v. Wade, trao lại quyền quản lý phá thai cho các tiểu bang.
Tổng Thống Donald Trump Phản Đối Quyền Phá Thai
Donald Trump đã có lập trường rõ ràng phản đối quyền phá thai. Trong nhiệm kỳ tổng thống của mình, Trump đã:
- Bổ nhiệm ba thẩm phán bảo thủ vào Tòa án Tối cao: Neil Gorsuch, Brett Kavanaugh, và Amy Coney Barrett, những người được coi là có quan điểm bảo thủ về phá thai.
- Khôi phục và mở rộng Chính sách Mexico City (Global Gag Rule): Cấm các tổ chức nhận viện trợ từ Hoa Kỳ cung cấp hoặc hỗ trợ các dịch vụ phá thai ở nước ngoài.
- Ủng hộ các luật cấm phá thai nghiêm ngặt: Bao gồm việc ký đạo luật cấm phá thai muộn và hỗ trợ các nỗ lực lập pháp tại các tiểu bang để hạn chế quyền phá thai.
Tạm Kết Luận
Quyền phá thai tại Mỹ đã trải qua nhiều biến động lịch sử, từ việc bị cấm đoán hoàn toàn đến việc được bảo vệ như một quyền hiến pháp, và gần đây lại bị đảo ngược và trả lại quyền quản lý cho các tiểu bang. Quan điểm về phá thai tiếp tục là một chủ đề gây tranh cãi và phân cực sâu sắc trong xã hội Mỹ. Các quyết định pháp lý và chính sách công về phá thai không chỉ phản ánh các quan điểm đạo đức và tôn giáo mà còn liên quan chặt chẽ đến các vấn đề về quyền tự do cá nhân và bình đẳng giới.
.......
Vì sao phụ nữ phá thai?
1. Sức khỏe và an toàn: Một số phụ nữ phải phá thai vì các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hoặc thai kỳ có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của họ.
2. Hoàn cảnh tài chính: Một số người không có đủ khả năng tài chính để nuôi dưỡng thêm một đứa con.
3. Chuẩn bị chưa đủ: Một số phụ nữ cảm thấy họ chưa sẵn sàng làm mẹ về mặt tâm lý, thể chất hoặc tình cảm để có con.
4. Thai nhi có dị tật: Khi thai nhi được chẩn đoán có dị tật nghiêm trọng, nhiều phụ nữ quyết định phá thai.
5. Kết quả của tội phạm: Những trường hợp mang thai do bị hiếp dâm hoặc loạn luân cũng là lý do phổ biến dẫn đến việc phá thai.
6. Bị ép buộc phá thai: Khi phụ nữ trẻ (có thể là thiếu niên) có thai ngoài ý muốn, có những trường hợp cha mẹ hoặc người gây ra thai ép buộc phải phá thai.
Nói chung mỗi người có hoàn cảnh và lý do riêng, và quyết định phá thai thường là một quá trình phức tạp và khó khăn.
