Thứ Ba, 4 tháng 3, 2025

Mức phạt vi phạm hợp đồng trong dân sự, thương mại, xây dựng


Phạt vi phạm hợp đồng không phải là làm khó nhau, mà chính là tạo áp lực để mỗi bên tôn trọng, thực hiện đúng nghĩa vụ của mình (minh hoạ của Chat GPT)

Luật sư Trần Hồng Phong 

Trong quan hệ hợp đồng, các bên có quyền thỏa thuận các điều khoản về quyền và nghĩa vụ, bao gồm mức phạt khi vi phạm hợp đồng. Đây là một cơ chế nhằm bảo đảm thực hiện hợp đồng, giúp hạn chế rủi ro và tạo áp lực tuân thủ nghĩa vụ của các bên. Tuy nhiên, không phải các bên muốn thoả thuận phạt bao nhiêu cũng được, mà mức phạt (giá trị phạt) phải nằm trong khung quy định của pháp luật. Đồng thời, trong từng lĩnh vực khác nhau, luật cũng quy định mức phạt tối đa khác nhau.


Thế nào là “vi phạm hợp đồng” ?

Vi phạm hợp đồng là việc một bên không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ nghĩa vụ của mình, mà hai bên đã thoả thuận trong hợp đồng đã giao kết (ký kết). Khi đó, bên vi phạm có thể bị phạt một số tiền, gọi là phạt vi phạm hợp đồng, đồng thời còn phải bồi thường thiệt hại nếu hành vi vi phạm hợp đồng của mình gây ra thiệt hại cho bên kia.

Mức phạt vi phạm hợp đồng được quy định khác nhau trong hợp đồng dân sự, hợp đồng thương mại và hợp đồng xây dựng.

📌 Ý nghĩa của thỏa thuận phạt vi phạm hợp đồng

✅ Bảo vệ lợi ích chính đáng của bên bị vi phạm.

✅ Tạo động lực để các bên thực hiện nghiêm túc hợp đồng.

✅ Giảm thiểu tranh chấp, giúp giải quyết nhanh chóng khi có vi phạm xảy ra.

✅ Khi soạn thảo hợp đồng, cần quy định rõ mức phạt, điều kiện áp dụng, trường hợp miễn trách để đảm bảo tính chặt chẽ và tránh tranh chấp.

....

I. Mức phạt vi phạm hợp đồng trong hợp đồng dân sự: không giới hạn

1. Cơ sở pháp lý


• Điều 418 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về phạt vi phạm hợp đồng.

• Điều 13 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng.

2. Mức phạt vi phạm hợp đồng dân sự

📌 Theo Điều 418 BLDS 2015:

• Các bên được thỏa thuận về mức phạt vi phạm, nhưng pháp luật không giới hạn mức phạt tối đa.

• Nếu hợp đồng có thỏa thuận phạt vi phạm, bên vi phạm phải nộp phạt theo thỏa thuận, kể cả khi không có thiệt hại thực tế.

🔹 Ví dụ:

• A thuê B xây nhà, trong hợp đồng có điều khoản nếu chậm tiến độ, B phải chịu phạt 5 triệu đồng/ngày. Nếu B chậm 10 ngày, A có quyền yêu cầu B bồi thường 50 triệu đồng theo hợp đồng.

🔹 Lưu ý:

• Nếu hợp đồng không quy định phạt vi phạm, bên bị vi phạm chỉ có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại thực tế thay vì phạt hợp đồng.

• Nếu hợp đồng có cả phạt vi phạm và bồi thường thiệt hại, bên bị vi phạm có thể yêu cầu cả hai khoản này.

II. Mức phạt vi phạm hợp đồng trong hợp đồng thương mại: tối đa 8%

1. Cơ sở pháp lý


• Điều 301 và Điều 302 Luật Thương mại 2005 quy định về phạt vi phạm hợp đồng.

2. Mức phạt vi phạm hợp đồng thương mại

📌 Theo Điều 301 Luật Thương mại 2005:

• Mức phạt vi phạm hợp đồng tối đa là 8% giá trị phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm.

📌 Theo Điều 302 Luật Thương mại 2005:

• Nếu vi phạm nghĩa vụ giao hàng, cung ứng dịch vụ, thanh toán, thực hiện nghĩa vụ khác, mức phạt không quá 8% giá trị phần hợp đồng vi phạm.

• Các bên có thể thỏa thuận về mức phạt, nhưng không được vượt quá 8% giá trị vi phạm.

🔹 Ví dụ:

• Công ty A ký hợp đồng mua 1.000 tấn thép từ công ty B với giá 10 tỷ đồng. Công ty B chỉ giao 800 tấn.

• Giá trị phần hàng thiếu là 2 tỷ đồng.

• Công ty A có quyền yêu cầu phạt vi phạm tối đa 8% của 2 tỷ đồng = 160 triệu đồng.

🔹 Lưu ý:

• Hợp đồng thương mại không cho phép thỏa thuận phạt cao hơn 8% giá trị phần vi phạm.

• Nếu hợp đồng không quy định phạt vi phạm, bên bị vi phạm chỉ có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại.

III. Mức phạt vi phạm hợp đồng trong hợp đồng xây dựng: tối đa 12%

1. Cơ sở pháp lý

• Điều 146 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020) quy định về phạt vi phạm hợp đồng xây dựng.

• Nghị định 37/2015/NĐ-CP quy định chi tiết về hợp đồng xây dựng.

2. Mức phạt vi phạm hợp đồng xây dựng

📌 Theo Điều 146 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi 2020):

• Các bên được thỏa thuận mức phạt vi phạm hợp đồng, nhưng không vượt quá 12% giá trị phần hợp đồng bị vi phạm.

• Nếu vi phạm hợp đồng gây thiệt hại, bên vi phạm có thể vừa bị phạt, vừa phải bồi thường thiệt hại.

📌 Theo Nghị định 37/2015/NĐ-CP:

Các trường hợp phạt vi phạm hợp đồng trong xây dựng:

✅ Chậm tiến độ thi công.

✅ Vi phạm chất lượng công trình.

✅ Không thực hiện đúng thiết kế, hợp đồng.

✅ Vi phạm nghĩa vụ thanh toán.

🔹 Ví dụ:

• Công ty X ký hợp đồng xây dựng tòa nhà trị giá 50 tỷ đồng với Công ty Y. Theo hợp đồng, Công ty Y phải hoàn thành trong 12 tháng, nhưng thực tế chậm 3 tháng.

• Hợp đồng quy định phạt 5% giá trị hợp đồng nếu chậm tiến độ quá 2 tháng.

• Công ty X có thể yêu cầu Công ty Y nộp phạt 5% của 50 tỷ = 2,5 tỷ đồng.

🔹 Lưu ý:

• Nếu hợp đồng không quy định mức phạt, bên bị vi phạm chỉ có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại thực tế.

• Mức phạt tối đa không được vượt quá 12% giá trị phần nghĩa vụ bị vi phạm.

IV. Bảng so sánh mức phạt vi phạm hợp đồng trong dân sự, thương mại, xây dựng


Loại hợp đồng

Căn cứ pháp lý

Mức phạt vi phạm

Có giới hạn mức phạt không?

Hợp đồng dân sự

Điều 418 BLDS 2015

Theo thỏa thuận

❌ Không giới hạn

Hợp đồng thương mại

Điều 301, 302 Luật Thương mại 2005

Tối đa 8% giá trị phần hợp đồng bị vi phạm

✅ Có giới hạn

Hợp đồng xây dựng

Điều 146 Luật Xây dựng 2014

Tối đa 12% giá trị phần hợp đồng bị vi phạm

✅ Có giới hạn


📌 Tóm lại:

• Hợp đồng dân sự: Các bên được tự do thỏa thuận mức phạt, không giới hạn.

• Hợp đồng thương mại: Phạt tối đa 8% giá trị phần vi phạm.

• Hợp đồng xây dựng: Phạt tối đa 12% giá trị phần vi phạm.

V. Lưu ý & Lời khuyên:

1. Hợp đồng dân sự không giới hạn mức phạt, nhưng hợp đồng thương mại (8%) và hợp đồng xây dựng (12%) có giới hạn.

2. Nếu hợp đồng có quy định về phạt vi phạm, bên vi phạm phải nộp phạt theo thỏa thuận, kể cả khi không có thiệt hại thực tế.

3. Nếu hợp đồng không quy định phạt vi phạm, bên bị vi phạm chỉ có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại.

4. Để tránh tranh chấp, các bên nên quy định rõ ràng mức phạt trong hợp đồng.

📌 Lời khuyên

✅ Khi ký hợp đồng, cần xác định rõ mức phạt vi phạm để tránh rủi ro khi có tranh chấp.

✅ Nếu hợp đồng thuộc lĩnh vực thương mại hoặc xây dựng, mức phạt phải tuân theo giới hạn của luật.

✅ Nếu có vi phạm hợp đồng, bên bị thiệt hại có thể vừa yêu cầu phạt vi phạm vừa yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu có.
...

Bài liên quan: 



Vũ trụ giả lập