Máy bay của Nato đang tuần tra trên biển, gồm F35 (Mỹ), Rafale (Pháp) và Gripen (Thụy Điển) - những tiêm kích hiện đại thế hệ thứ 5 hoặc 4+ (minh hoạ của Chat GPT)
Cách Thuỷ
Chính sách thuế quan và các động thái đảo chiều liên tục của Tổng thống Donald Trump có thể làm suy yếu niềm tin của các đồng minh như Canada, Bồ Đào Nha và một số nước châu Âu, khiến họ cân nhắc từ bỏ máy bay chiến đấu F-35 của Mỹ và chuyển sang mua các mẫu của châu Âu, như Rafale (Pháp) và Gripen (Thụy Điển).
Điều này có thể đánh dấu một sự thay đổi chiến lược lớn trong ngành công nghiệp quốc phòng phương Tây, ảnh hưởng trực tiếp đến vai trò lãnh đạo quân sự của Mỹ và tương lai của chương trình F-35.
I. Canada và châu Âu mất niềm tin vào Mỹ?
1. Chính sách đảo chiều và khó đoán của Trump
• Trump từng gọi NATO là “lỗi thời”, đe dọa rút Mỹ khỏi liên minh nếu các nước không đóng góp đủ ngân sách quốc phòng.
• Chính sách đánh thuế lên hàng hóa châu Âu và Canada, như thép, nhôm, ô tô, khiến các đồng minh cảm thấy bị đối xử như đối thủ, thay vì đối tác chiến lược.
• Việc Trump nhiều lần rút khỏi các thỏa thuận quốc tế, như Hiệp định khí hậu Paris, Thỏa thuận hạt nhân Iran, làm cho các nước đồng minh lo ngại về tính ổn định của quan hệ với Mỹ.
📌 Ví dụ:
• Canada đã từng xung đột thương mại với Mỹ dưới thời Trump (2017-2021), khi Mỹ áp thuế lên nhôm và thép của Canada, buộc Ottawa phải đáp trả bằng các biện pháp thuế quan lên hàng Mỹ. Nay tổng thống Trump đã tăng thuế đối với hàng hoá Canada lên 25-50%/
• EU bị Mỹ áp thuế lên thép và nhôm, dẫn đến căng thẳng thương mại chưa từng có giữa Mỹ và các nước đồng minh.
💡 Nhận định: Các chính sách không nhất quán của Trump có thể khiến các nước NATO tìm kiếm một đối tác quân sự đáng tin cậy hơn – và châu Âu chính là lựa chọn hợp lý.
2. Sự độc quyền của Mỹ trong chương trình F-35 và các vấn đề đi kèm
• F-35 là máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5, nhưng có nhiều hạn chế:
• Chi phí bảo trì quá cao: Mỗi giờ bay F-35 tốn khoảng 35.000 USD, gấp nhiều lần so với Gripen hoặc Rafale.
• Phụ thuộc vào Mỹ: Các nước mua F-35 phải lệ thuộc vào Mỹ trong bảo trì, sửa chữa, nâng cấp phần mềm.
• Chậm trễ trong bàn giao: Canada đã đặt mua F-35, nhưng chương trình này liên tục bị trì hoãn.
📌 Ví dụ:
• Thụy Sĩ từng hủy đơn hàng F-35 do chi phí bảo trì quá cao.
• Ba Lan và Đức đang cân nhắc mua máy bay của Pháp, thay vì F-35, do lo ngại về sự phụ thuộc vào Mỹ.
💡 Nhận định: Sự độc quyền của Mỹ trong chương trình F-35 đang khiến nhiều nước tìm kiếm lựa chọn thay thế, đặc biệt là từ châu Âu.
3. Áp lực chính trị từ EU và NATO để “mua hàng nội địa”
• Châu Âu đang thúc đẩy các nước thành viên giảm phụ thuộc vào vũ khí Mỹ, thay vào đó mua máy bay chiến đấu của Pháp (Rafale) hoặc Thụy Điển (Gripen) để tăng cường nền công nghiệp quốc phòng nội địa.
• Nếu Trump tiếp tục làm suy yếu NATO, các nước EU có thể đoàn kết để xây dựng một liên minh quân sự độc lập, trong đó chỉ sử dụng vũ khí châu Âu thay vì vũ khí Mỹ.
📌 Ví dụ:
• Pháp đã bán thành công Rafale cho Hy Lạp, Ấn Độ, UAE, thay vì F-35 của Mỹ.
• Thụy Điển đang tích cực quảng bá Gripen tại Đông Âu và Canada như một lựa chọn thay thế rẻ hơn F-35.
💡 Nhận định: Nếu Mỹ tiếp tục chính sách “Nước Mỹ trên hết” mà không quan tâm đến đồng minh, các nước NATO có thể chuyển sang mua vũ khí từ châu Âu để tự chủ hơn.
II. Khả năng Canada, Bồ Đào Nha và châu Âu chọn Rafale hoặc Gripen thay vì F-35
Dưới đây là một số lý do khiến các nước này có thể từ bỏ F-35 để chuyển sang máy bay châu Âu.
1. Canada: Từ đồng minh thân cận của Mỹ đến nạn nhân của chính sách thuế quan
• Canada đã ký hợp đồng mua F-35, nhưng có thể xem xét lại nếu Trump tiếp tục chính sách bảo hộ thương mại.
• Chính phủ Trudeau có xu hướng thân EU hơn Mỹ, nên việc mua Rafale hoặc Gripen sẽ giúp giảm phụ thuộc vào Mỹ.
2. Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha: Cơ hội cho Rafale
• Bồ Đào Nha là thành viên NATO, nhưng không muốn phụ thuộc vào Mỹ trong dài hạn.
• Nếu EU tạo ra một quỹ hỗ trợ quân sự cho các nước mua vũ khí nội địa, Bồ Đào Nha có thể chọn Rafale hoặc Gripen thay vì F-35.
3. Các nước Đông Âu (Ba Lan, Hungary, Romania) có thể cân nhắc Gripen
• Chi phí bảo trì của F-35 quá cao, trong khi Gripen có giá hợp lý hơn.
• Thụy Điển đã bán Gripen cho Hungary, Cộng hòa Séc và đang đàm phán với Ba Lan.
💡 Nhận định: Nếu Trump tiếp tục chính sách cô lập đồng minh, các nước này có thể từ bỏ F-35 để chọn máy bay châu Âu.
III. Kết luận: Mỹ có thể mất thị trường F-35 vào tay Pháp và Thụy Điển?
✔ Nếu Trump tiếp tục chính sách bảo hộ thương mại và đe dọa NATO, nhiều nước có thể không còn tin tưởng Mỹ, dẫn đến việc họ tìm kiếm giải pháp thay thế cho F-35.
✔ Rafale và Gripen đang là hai lựa chọn hàng đầu vì giá cả hợp lý, chi phí bảo trì thấp hơn và không bị kiểm soát bởi Mỹ.
✔ Nếu các nước NATO chuyển sang mua máy bay chiến đấu của châu Âu, đây có thể là một bước ngoặt lớn, khiến Mỹ mất quyền kiểm soát thị trường vũ khí chiến đấu tại phương Tây.
🔥 Tóm lại, chính sách của Trump có thể vô tình làm lợi cho ngành công nghiệp quốc phòng châu Âu, khiến Mỹ mất thị phần và suy giảm ảnh hưởng trong NATO.
…
Giá bán tiêm kích F-35
Giá bán tiêm kích F-35 thay đổi tùy thuộc vào phiên bản và thời điểm sản xuất. Dưới đây là thông tin về giá cả của các phiên bản F-35:
1. Giá nội địa (theo Lô sản xuất thứ 14, năm 2020):
• F-35A: 77,9 triệu USD
• F-35B: 101,3 triệu USD
• F-35C: 94,4 triệu USD
Lưu ý: Các mức giá trên chỉ là giá thành chế tạo máy bay (Flyaway cost), chưa bao gồm chi phí cho hệ thống vũ khí đi kèm. Nếu tính cả chi phí vũ khí, giá mỗi chiếc F-35 sẽ tăng thêm 30-40 triệu USD, đạt mức 110 - 140 triệu USD/chiếc.
2. Giá xuất khẩu:
• F-35I: 200 triệu USD/chiếc (đã bao gồm vũ khí)
• F-35A: 133 triệu USD/chiếc (chưa bao gồm vũ khí) - 176,5 triệu USD/chiếc (đã bao gồm vũ khí) (năm 2018)
Lưu ý: Giá xuất khẩu thường cao hơn do bao gồm chi phí hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo và các yếu tố khác.
3. Giá trung bình theo báo cáo năm 2024:
• F-35A: 82,5 triệu USD
• F-35B: 109 triệu USD
• F-35C: 102,1 triệu USD
Lưu ý: Giá này phản ánh chi phí trung bình và có thể thay đổi tùy thuộc vào số lượng đặt hàng và các yếu tố khác.
4. Ví dụ về hợp đồng mua sắm:
• Israel: Năm 2023, Israel phê chuẩn kế hoạch mua 25 máy bay F-35 với tổng giá trị 3 tỷ USD, nâng tổng số tiêm kích F-35 của không quân Israel lên 75 chiếc.
Lưu ý: Giá cả có thể thay đổi tùy thuộc vào thỏa thuận giữa các quốc gia và nhà sản xuất, cũng như các yếu tố như số lượng đặt hàng, cấu hình cụ thể và các dịch vụ hỗ trợ đi kèm.
...
F35 & Rafale, Gripen
So sánh giữa tiêm kích F-35 của Mỹ với các máy bay chiến đấu của Pháp (Dassault Rafale) và Thụy Điển (Saab JAS 39 Gripen) dựa trên thông số kỹ thuật và giá bán như sau:
1. Thông số kỹ thuật:
|
Thông số kỹ thuật |
F-35 Lightning II |
Dassault Rafale |
Saab JAS 39 Gripen |
|
Loại |
Tiêm kích tàng hình thế hệ 5 |
Tiêm kích đa nhiệm thế hệ 4+ |
Tiêm kích đa nhiệm hạng nhẹ thế hệ 4+ |
|
Động cơ |
1 × Pratt & Whitney F135 |
2 × SNECMA M88-2 |
1 × Volvo-Flygmotor RM12 |
|
Lực đẩy |
191 kN (với đốt sau) |
2 × 75 kN (với đốt sau) |
80 kN (với đốt sau) |
|
Tốc độ tối đa |
Mach 1.6 |
Mach 1.8 |
Mach 2.0 |
|
Bán kính chiến đấu |
1.093 km |
1.850 km |
800 km |
|
Trần bay |
15.000 m |
15.240 m |
15.240 m |
|
Tải trọng vũ khí |
8.160 kg |
9.500 kg |
5.300 kg |
2. Giá bán:
• F-35 Lightning II:
• F-35A: khoảng 77,9 triệu USD (năm 2020).
• F-35B: khoảng 101,3 triệu USD (năm 2020).
• F-35C: khoảng 94,4 triệu USD (năm 2020).
Lưu ý: Giá trên chưa bao gồm chi phí vũ khí và các trang thiết bị đi kèm.
• Dassault Rafale:
• Giá trung bình khoảng 124,95 triệu USD (theo đánh giá năm 2025).
Lưu ý: Giá có thể thay đổi tùy theo hợp đồng và cấu hình cụ thể.
• Saab JAS 39 Gripen:
• Gripen NG (phiên bản mới nhất) có giá khoảng 100 triệu USD/chiếc.
Lưu ý: Giá có thể thay đổi tùy theo hợp đồng và cấu hình cụ thể.
3. Đánh giá tổng quan:
• F-35 Lightning II: Là máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 với khả năng tàng hình và tích hợp công nghệ tiên tiến. Tuy nhiên, chi phí vận hành và bảo trì cao.
• Dassault Rafale: Tiêm kích đa nhiệm hiệu suất cao, được đánh giá cao về khả năng cơ động và hệ thống điện tử hàng không tiên tiến. Giá thành cao hơn so với F-35A.
• Saab JAS 39 Gripen: Tiêm kích hạng nhẹ với chi phí vận hành thấp, phù hợp cho các quốc gia có ngân sách quốc phòng hạn chế. Tuy nhiên, giá thành phiên bản mới nhất (Gripen NG) không còn rẻ hơn so với F-35A.
Lưu ý: Giá bán và thông số kỹ thuật có thể thay đổi theo thời gian và tùy thuộc vào hợp đồng cụ thể giữa nhà sản xuất và quốc gia mua sắm.
.......
Bài liên quan:
- Tại sao Nhật, Đức không có vũ khí hạt nhân? Chính sách đảo chiều của Trump kích hoạt nhiều nước tự trang bị vũ khí hạt nhân? (3/2025)
- Chiến tranh thương mại của Trump: Hệ lụy kinh tế và địa chính trị (3/2025)
- Đòn "thuế quan" của Tổng thống Trump dưới góc nhìn kinh tế học (3/2025)
- Nato & khả năng Mỹ rút khỏi Nato (3/2025)
- Donald Trump: Tổng thống phi truyền thống & 4 kịch bản của nước Mỹ sau 4 năm nữa (1/2025)
